Siber zorbalık, dijital medyanın yanlış kullanımının sonucu ve çağımızın en büyük sorunları arasında yer alıyor. Uzmanların görüşüne göre siber zorbalık, daha çok çocuklar ve ergenler arasında yaygın. Bilinçli ya da bilinçsiz olarak bir kişiyi aşağılayıcı, küçük düşürücü, hakaret edici mesajlar ve yorumlar paylaşmak siber zorbalığın en belirgin örneklerinden sayılıyor. Günümüzde siber zorbalığın önüne geçmek zor olsa da, hem hukuki boyutuyla hem de sağlığa zararıyla konunun ele alınması gerekiyor.
Peki bu siber zorbalık nedir ?
Siber zorbalık, dijital medya üzerinden kendini savunamayan, gücünü gösteremeyen bir kişi veya gruba yönelik, art niyetli bir şekilde psikolojik, sosyal veya görsel olarak saldırgan davranışlar göstermesi olarak tanımlanıyor. Siber zorbalık en çok şu üç durumda görülüyor: saldırganın davranışını tekrarlaması, taraflar arası güç eşitsizliği ve zarar verme niyeti güdülmesi. Bu durumda sadece “kusur” aramak yeterli olmuyor çünkü zaman zaman çocuklar arkadaşlarına şaka yapmak isterken aslında siber zorbalık yaptıklarını fark etmeyebiliyor. Bu nedenle çocukların siber zorbalık konusunda eğitim almalı önem taşıyor. Siber zorbalık sadece kimlik belirtilerek yapılan bir eylem olarak da düşünülmemeli. Dijital ortam, kişilerin kendi kimliğini gizleyerek mesajlarla tehdit etme ve hakaret etme imkanını veriyor.
Türkiye’de görülen siber zorbalık türleri neler ?
- Çevrimiçi kavga etme
- Siber zarar ve siber taciz
- İftira
- Sanal ortamda gizli farklı bir kimliğe bürünme
- Sanal dışlanma
- Cinsel içerikli mesaj atma
Siber zorbalık uygulayan ergen ve çocuklarda, yaptıkları bu eylem büyük bir başarı olarak görülebiliyor. Bu çocuklar, arkadaş çevrelerinde yüceltildiklerini ve bu sayede gücün onlarda olduğunu düşünüyorlar. Bunu alışkanlık haline getiren çocuklar, siber zorbalığı hayat tarzı olarak benimseyebiliyorlar. Çocuk ve ergenlerde siber zorbalık yapma nedenleri daha çok arkadaş çevrelerini geliştirme, arkadaş çevrelerinde yüceltilme, kendisine yapılan yanlış bir durumu intikam ile giderebileceğini düşünme olarak sıralanabilir.
Sizin çocuğunuz siber zorba olabilir mi ?
Ekibimiz 19 Kasımda gerçekleşen, İstanbul Go Okulunun düzenlediği “Çocuklar İçin Güvenli İnternet” seminerine katıldı. Seminerde konuşmacılardan, Galatasaray Üniversitesi’nde Medya ve İletişim Çalışmaları Doktora Programı’nda “İnternet Çağında Zorbalık: Ortaokul ve Lise Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma” adlı tez çalışması sürdüren Sinan Aşçı, katılımcılara çocuklarının siber zorbalıkla ilgilerini daha yakından izlemeleri amacıyla 8 soru verdi. Aşağıdaki 8 soruyu çocuğunuza sorduğunuzda herhangi biri için “evet” cevabını alıyorsanız, bu durum ile daha yakından ilgilenmeniz gerekiyor demektir:
- Çevrimiçi ortamlarda senin yerine geçen ya da sen gibi davranan birini biliyor musun? Sen böyle bir şey yaptın mı?
- Herhangi biri sana sosyal medya platformunda kaba ya da küfürlü mesaj gönderdi mi? Sen başkasına böyle bir şey yaptın mı?
- Senin fotoğrafını izinsiz paylaşan birini tanıyor musun ? Sen bir başkasının fotoğrafını onun izni olmadan paylaştın mı ?
- Arkadaşlarından birini gruptan, oyun oynarken ya da çevrimiçi araçlarda dışladın mı? Sen dışlandın mı?
- Herhangi biri seni yaşına uygun olmayan ya da istemediğin bir mesaj içeriğine maruz bıraktı mı? Sen herhangi birine uygun olmayan bir mesaj gönderdin mi?
- Herhangi bir arkadaşın aranızda geçen özel mesajlaşmayı başkasıyla paylaştı mı? Sen bir arkadaşınla gerçekleştirdiğin mesajlaşmayı izni olmadan bir başkasıyla paylaştın mı ?
- Herhangi bir arkadaşın, sana uygun olmayan ya da seni utandıracak fotoğraf veya video gönderdi mi? Sen herhangi bir arkadaşına uygun olmayan ya da onu utandıracak fotoğraf ya da video gönderdin mi?
- Sana hiçbir şey söylenmediği halde zorbalığa uğrayan biriyle karşılaştın mı?
